Saltanatın Lağvı veya Padişahlığın Kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 1 Kasım 1922'de kabul ettiği "Osmanlı İmparatorluğunun münkariz olduğuna dair" 308 numaralı kararname ile gerçekleşmiştir. Kararname, ilga hükmünü geriye yürüterek "İstanbul'daki şekl-i hükümetin 16 Mart 1336 [1920]'de tarihe intikal ettiğini" bildirmiştir.Aynı gün alınan bir başka Meclis kararıyla 1 ve 2 Kasım günleri milli bayram ilan edilmiştir.
Kararnamenin ilanından sonra sadrazam Tevfik Paşa başkanlığında 4 Kasım günü son toplantısını yapan Osmanlı hükümeti istifasını padişaha sunmuştur. 5 Kasım'da Ankara hükümetinin İstanbul'daki temsilcisi Refet Paşa (Bele) tüm bakanlık müsteşarlarını Divanyolu'ndaki Şark Mahfili'nde toplayarak her türlü faaliyete son vermelerini tebliğ etmiştir. 7 Kasım'da Babıali'deki başbakanlık dairesi resmen boşaltılmış ve Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'nin yayınına son verilmiştir.
Şeklen "halife" ünvanını koruyan VI. Mehmet Vahidettin 10 Kasım'da son Cuma selamlığına katılmış, ancak yaşamına ve özgürlüğüne yönelik tehditleri gerekçe göstererek 17 Kasım sabahı Boğaziçi'nde demirli bulunan İngiliz zırhlısı Malaya'ya sığınmıştır. Bunun üzerine 19 Kasım'da TBMM, veliaht Abdülmecit Efendi'yi halife ilan etmiştir. Nihayet 3 Mart 1924'te çıkarılan bir kanunla halifelik de lağvedilmiş ve tüm Osmanlı hanedanı mensupları yurt dışına çıkarılmıştır.
Gerekçeleri 600 yıldan beri süren Osmanlı saltanatına son verilmesine yol açan etkenler arasında, çeşitli yazarlar aşağıdaki noktalara yer verir:
Osmanlı saltanatı 1908 Devrimi'nden ve özellikle 1909'da II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesinden sonra siyasi önemini ve itibarını yitirmiştir. Sultan Reşat döneminde (1909-1918) siyaseti Meclis ve başta İttihat ve Terakki olmak üzere siyasi partiler belirlemiş, Enver Paşa'nın cumhurbaşkanlığı konusu sık sık dile getirilmiştir. 1918'de tahta geçen Vahidettin'in, saltanatın saygınlığını yeniden güçlendirmeye yönelik girişimleri ters tepmiş ve sarayın daha çok itibar kaybetmesine yol açmıştır.
Dünyada saltanatların devrinin kapandığına dair yaygın kanı Türk kamuoyunu da etkilemiştir. Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda sırasıyla Rusya İmparatorluğu (1917), Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Alman İmparatorluk hanedanları (1918) ihtilallerle devrilmiştir.
Nihayet İstanbul'daki padişah hükümeti ile Ankara'da Mustafa Kemal önderliğindeki Ulusal Hareket arasında 1919'dan beri tırmanan mücadele ikincisinin zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu aşamada Ankara'da yaygın olan görüşlerden biri Vahidettin'i tahttan indirip yeni bir padişah seçmek yönünde iken, Mustafa Kemal'in güçlü müdahalesi sonucunda padişahlığın kökten kaldırılması yoluna gidilmiştir...
Manager
Anasayfa 
Latest images 
Kayıt Ol 
Giriş yap 
Konu: Saltanatın Kaldırılması 
